Harita Terimleri Sözlüğü


ortak iyelik

birden çok kimsenin bir taşınmaza paylı olarak sahip olmaları. hisseli taşınmaz

feraiz

ilk medeni kanunun yürürlüğe girdiği, 1926 yılından önce ülkemizde uygulanan mecelle isimli kanunun miras hükümleri. feraizde taşınmaz malın tarla, bağ, bahçe, ev gibi vasfına göre kızların ve erkeklerin alacağı miras payları farklıdır. genelde kızlar yarım, erkekler tam pay alır.

gayrimenkul

arazi, arsa, bağımsız bölüm gibi bir yerden bir yere taşınamayan, yerinde sabit duran şeylerdir. bu nedenle taşınmaz mal da denmektedir.

gayrimenkul kayıtları kadastro gören yerlerde tapu sicilinde, kadastro görmeyen yerlerde zabıt defterlerinde tutulmaktadır. tapusu olmayan gayrimenkullerin devri zilyetlik hükümlerine göre harici senet veya noterde yapılmaktadır.

tahsis

bir kanun hükmüne dayalı olarak belirli ve genel bir amacın gerçekleştirilmesi için şartlı olarak bir taşınmaz malın şartları taşıyan kişi veya kuruluşlara bir resmi yazı ile devri işlemidir. gecekondu kanunu, imar affı kanunu, iskan kanununda belirtildiği gibi.

mülkiyet

medeni kanun, taşınır ve taşınmaz eşyayı niteliklerine uygun bir mülkiyet düzeni içinde sınıflandırmış ve ona göre hükümler getirmiştir. medeni kanunun 704-761. maddeleri taşınmaz mülkiyetini, 762-778. maddeleri menkul mülkiyetini düzenlemiştir.

mülkiyet hakkı; ona sahip olana, hakkın konusu olan eşya üzerinde, kanunun çizdiği sınırlar içinde dilediği gibi tasarruf etmek yetkisini veren en geniş ayni haktır. anayasanın mülkiyet hakkını düzenleyen 36. maddesi şöyledir: ?herkes mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz."
mülkiyet hakkı; sahibine, mülkiyet konusu şeyi (eşyayı) elinde bulundurma (zilyetlik), kullanma, şeklini değiştirme, eşyanın ürün ve gelirinden yararlanma, eşyayı ayırma (ifraz), eşya üzerinde hukuki ve maddi tasarrufta bulunma (onu başkasına devir ve tüketme) gibi haklar verir. fakat bununla beraber, mülkiyet hakkı malike külfetler de yüklemektedir. örneğin, vergilerini ödemek gibi.

kısa tanımı ile mülkiyet; sahibine hakkın konusu mal üzerinde kullanma, yararlanma, tasarruf ve onu tüketme gibi en geniş yetkileri veren ve bir kısım ödevler (vergi gibi) yükleyen, herkese karşı ileri sürülebilen mutlak bir ayni haktır.

ayrıntılı plan

bugünün ve geleceğin yapılaşma durumunu, bayındırlık etkilerini, sokakları, ağaçları, taşınmaz sınırlarını gösteren büyük ölçekli imar planı.

paylı taşınmaz

birden çok kişinin, belirli paylarla hissedarı (maliki) oldukları taşınmaz.

imar planı

kent ya da kasaba halkının insanca yaşamasını sağlamak amacıyla; oturma, çalışma, dinlenme ve ulaşım yerlerinin ve bölgelerin kullanım biçimleri ile taşınmazları düzenleyen belge.